Dispraksi

Dispraksi Nedir?

Dispraksi; doğuştan gelen, kişinin motor görevlerini planlama ve işleme kabiliyetini etkileyen bir güçlüktür. Dispraksi kaslarla ilgili bir durum değil bir motor planlama güçlüğüdür. Çocuk ne istediğini anlar ancak kendini istenene uyduramaz.

Genel olarak Dispraksiyi temel ve ince motor becerilerinde koordinasyonu ve hareketi etkileyen güçlük olarak tanımlayabiliriz.

Koordinasyon güçlüğü, sakarlık ile birlikte dil, algı ve düşüncede de kendini gösterir. Dispraksi çocuk ve yetişkinlerde farklı şekilde olabilir.

Dispraksi’ nin 3 tipi vardır:

1- Oral

2- Sözel ( verbal)

3- Motor

Dispraksik çocukta biri yada bunların üçünün bir kombinasyonu da görülebilir. Çeşitli düzeylerde olabilir.Dipraksi gizli bir sorundur. Bu bozukluğa sahip çocuklar diğer çocuklar gibi görünür. Bir becerinin yapılması istendiğinde yaşadığı zorluk, sorunun farkına varılmasında ipucu verir.Dispraksinin motor korteksin bölümlerinin olgunlaşamamasından kaynaklandığı düşünülmektedir. Bu bölümler mesajın vücuda tam olarak iletilmesini engeller. Dispraksi nüfusun %10’unu etkiler ve %70’i de erkeklerde görülür.

Dispraksi zekayı etkilemez. Dispraksik çocuk orta yada orta üstü düzeyde bir zekaya sahiptir.

Davranış ve sosyal becerileri etkileyebilir. Spesifik bir öğrenme güçlüğüdür.

Oral Dispraksi Nedir?

Oral dispraksi, dil/dudak hareketlerini planlama ve oluşturmada örneğin emme, üfleme gibi becerileri yerine getirmedeki güçlüktür.

Bu dolaylı olarak konuşma ve yutma becerilerini de etkiler. Oral dipraksik bir çocuk dondurma yalama gibi becerilerde salyasını tam olarak kontrol edemeyebilir.

Sözel Dispraksi Nedir?

Sözel dispraksi, konuşma seslerini üretmek için gerekli olan hareketlere başlama, sıralama ve programlamada yaşanan bir konuşma bozukluğudur.

Sözel dispraksisi olan bir çocuk;

İleri derecede anlaşılmaz bir konuşma sergiler,

Sözcükleri basitleştirir ( örneğin; araba için ‘aba’gibi ),

Tutarsız konuşma örüntüleri vardır,

Sözcük içinde seslerin yerlerini değiştirir (örneğin; “top”—”pot” gibi),

Sesleri çıkarırken aklı karışabilir ve çıkarmak istediği sesi dil dudak hareketiyle arayarak bulmaya çalışır,

İfade edici dilde gecikme yaşayabilir,

İletişim becerilerine yardımcı olan karmaşık bir jest sistemi kullanabilir,

/Pa-ta-ka/ gibi sesleri ve bu gibi farklı hecelerden oluşan sözcükleri ardışık olarak söylemede güçlük çekebilir.

Motor Dispraksi Nedir?

Motor dispraksi, bireyin bir yönerge üzerine ya da kendi isteğiyle yaşına uygun becerileri koordineli ve rahatça doğru şekilde planlama, sıralama ve yerine getirmede yaşadığı zorluktur.

Motor dispraksisi olan bir çocukta;

-Yeni becerileri öğrenmede,

Hareketleri koordine etmede,

El yazısında,

Tutarlı performans göstermede,

Yaşına uygun becerilerde,

Öğrendiklerini genellemede,

Zamanlama ve ritmde,

Kuralları öğrenmede,

Öğrenmenin hızında,

Uzamsal organizasyonda,

Problem çözmede,

Uygun ipuçlarını kullanmada,

Bir beceriyi yerine getirirken ihtiyaç duyulanları analiz etmede zorlukları olabilir.